Ünlü Fransız yazar Jean Genet'nin kaleme aldığı Hizmetçiler (Les Bonnes) isimli oyun, 20. yüzyıl tiyatro ve sinema tarihine damga vurmuş bir eser.
Genet, Fransa'nın Le Mans kentinde 1933 yılında yaşanan ve büyük yankı yaratan Papin Kardeşler cinayetinden esinlenerek yazmış bu oyunu.
Oyunun konusu
Büyük ve zengin bir konakta hizmetçilik yapan Claire ve Solange, günbegün kendilerini daha fazla ezen, hiçleştiren bu hayattan kurtulabilmek için bir plan yaparlar. Özellikle Claire'e sarkıntılık yapan patronları, hırsızlık ve kaçakçılıktan zengin olmuş biridir. İki kız kardeş, bir ihbar mektubu vasıtasıyla "beyefendi"nin tutuklanmasını sağlarlar. Bir sonraki ve büyük hedef ise "hanımefendi"yi öldürüp kaçmaktır.
Hanımefendi ise sanıldığının aksine Claire ve Solange'a çok kibar davranır. Oldukça iyi bir insan olduğu düşünülebilir. Ancak oyunun broşürünün hemen başında da yazdığı gibi "İyilikte bir şey yok, güzel ve zengin olunca elbette iyi olur insan. Mesele adil olmakta. Ama bu adaletsizlikte hizmetçi ol da iyi ol bakalım! ” alıntısı geliyor insanın aklına. Oyun, Claire ve Solange'ın "hanımefendi" evde yokken yaptıkları cinayet provaları, burada içine girdikleri ve zaman zaman çıkmakta zorlandıkları düşsel dünya içinde ilerliyor. Yazar Jean Genet, sınıf çatışmaları ve ezen ezilen ilişkisi üzerine derinlikli düşüncelerini hizmetçi kardeşlerin ağzından aktarıyor. Onların sıkışmışlığını, berbat yaşamlarını değiştirme çabalarını, akıllarını yitirmenin eşiğine nasıl geldiklerini sokaklarda, ıslah evlerinde, türlü işyerlerinde edindiği deneyimin ışığında gayet açık bir şekilde okuyucuya ve seyirciye sunuyor.
Dekor, kostüm, oyunculuk
Bakırköy Belediye Tiyatroları'nın (BBT) Oğuz Utku Güneş'in rejisiyle yaklaşık iki yıldır sahnelediği Hizmetçiler'i Ocak ayında izleme fırsatı buldum. Metnin aslına farklı bir yorum getirmeyen dekor, kostüm ve ışık tasarımı seyirciyi kısa sürede etkisi altına alıyor. Son 15 yılda siyasi iktidarın etkisiyle iyice artan muhafazakar baskıları düşününce cesur kostüm seçimleri takdire şayan Düşsel sahnelerde kullanılan ses ve ışık efektleri de amacına hizmet ediyor.
Hizmetçi karakterleri: Claire (Yelda Baskın), Solange (Elif Ürse) ve "hanımefendi" tipi ( Nazan Koçak) yaklaşık iki yıllık sahne deneyimini ispatlayacak şekilde, oyuncuların jest ve mimiklerine, tavırlarına yansımış.
Solange rolündeki Elif Ürse ise performansıyla ciddi bir fark yaratıyor. Korku, tedirginlik, öfke, şehvet, kıskançlık gibi hemen hemen her duyguya eşlik eden farklı jest ve mimikleri, ses tonu ve tereddütsüz tavrıyla, karakterini ince ince işleyerek hazırladığı, zaman içinde de geliştirdiği belli oluyor. Bunun dışında, Ürse'yi Yanlışlıklar Komedyası oyunundaki Adriana rolünde izledim. Burada Solange'dan hiçbir iz barındırmaması, işini nasıl severek yaptığını, on beş yıla yaklaşan profesyonel oyunculuk kariyerine rağmen amatör ruhunu koruduğunu gösteriyor.
BBT, Hizmetçiler'i sahnelemeye devam ederken, sezon bitmeden izlemenizi tavsiye ederim.
Yorumlar
Yorum Gönder